၀က္တုပ္ေကြးေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး ကာကြယ္ေဆးထိုးျခင္း အေကာင္းဆံုး

H1N

ေအာက္တိုဘာ ၂၈၊ ၂၀၀၉။ ကမၻာ့ေျမာက္ျခမ္းတိုင္းျပည္ေတြမွာ တုပ္ေကြးရာသီေရာက္လာၿပီမို႕၊ ကမၻာတ၀ွမ္း ပ်ံႏွံလာတဲ့ H1N1 ၀က္တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္ ကာကြယ္ေရးအစီအမံတရပ္အေနနဲ႕ H1N1 ၀က္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆးေတြကို အဲဒီ ႏိုင္ငံေတြမွာ စတင္ ျဖန္႕ျဖဴးေနၾကပါၿပီ။
ကေလးမိဘေတြနဲ႕ ပညာရွင္အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ကာကြယ္ေဆးဟာ ဘယ္ေလာက္စိတ္ခ်ရမလဲဆိုတာ ေမးခြန္းထုတ္ စိုးရိမ္ေနၾကသလို၊ ဆရာ၀န္အခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီေရာဂါဆိုးကို ႏိုင္နင္းေအာင္ ကိုင္တြယ္ဖို႕ ေဆးရံု ေဆးခန္းေတြက တကယ္ပဲ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ့မလား ေမးခြန္းထုတ္ေနၾကပါတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တလႊားမွာေတာ့ H1N1 ၀က္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႕အတြက္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ကာကြယ္ေဆးထိုးေပးတဲ့ ေဆးရံု ေဆးခန္းေတြကို သြားေနၾကတယ္။ Michelle Lowrey ဟာ သူ႕ရဲ႕ကေလးငယ္ သံုးဦးနဲ႕အတူ ကာကြယ္ေဆးထိုးမယ့္ ေဆးခန္းကို ေရာက္လာပါတယ္။
"က်မကေတာ့ မျဖစ္မေန ဒီကို လာကို လာရမယ့္သူေလ."
ကိုယ္၀န္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ကေတာ့ H1N1 ၀က္တုပ္ေကြးကေနၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ ေရာဂါသစ္ေတြ ထပ္ရလာဖို႕ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ဒီတုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္သစ္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ကေလးငယ္ အနည္းဆံုး ၈၆ဦး ေသဆံုးခဲ့ရၿပီးပါၿပီ။



ဒါေၾကာင့္လည္း Katherine Blake ကေတာ့ သူ႕ရဲ႕ သားငယ္အတြက္ အေတာ္ေလးစိတ္ပူပင္မိပါတယ္။
"သူမွာ အႏၱရာယ္အေတာ္ႀကီးပါတယ္။ သူဟာ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ကေလးတဦးဘ၀မွာပဲ ႏွလံုးခဲြစိတ္ကုသထားရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႕အတြက္ က်မအေတာ္ေလး စိတ္ပူပင္ လႈပ္ရွားရပါတယ္ရွင္။"
အခု H1N1 ဗုိင္းရပ္သစ္ဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားကို ကူးစက္ပ်ံႏွံေနတယ္လို႕ CDC ေခၚ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးဌာနက အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အေမရိကန္လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕ကေတာ့ အခု ဒီ ဗိုင္းရပ္ကာကြယ္ေဆး ယူဖို႕ စိတ္ကူးမရိွပါဘူး။
"က်ေနာ္တို႕ Sacramento မွာ ေနၾကတာပါ။ အဲဒီမွာေတာ့ ၀က္တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္ကူးစက္ခံရတဲ့ အရည္အတြက္က နည္းနည္းပါးပါးပါ။ အမ်ားႀကီးမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႕ဆီမွာေတာ့ ဒီေရာဂါပိုးက ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးႀကီးမဟုတ္ပါဘူး။"


အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာဆိုရင္ ႏွစ္စဥ္လိုလို တုပ္ေကြးပိုးေၾကာင့္ ေယဘူယ်အားျဖင့္ လူ ၃ေသာင္း ၆ေထာင္ေလာက္ ေသဆံုးၿပီး၊ လူႏွစ္သိန္းေက်ာ္ ေဆးရံုတင္ ကုသရပါတယ္လို႕ အေမရိကန္ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးဌာနက ဆိုပါတယ္။ ဒီအတြက္ အခု H1N1 တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္သစ္ေၾကာင့္ ပိုၿပီးေတာ့မ်ား အထိအခိုက္မ်ားမလား စိုးရိမ္ၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင္လည္း ရာသီတုပ္ေကြးဒဏ္ခံႏိုင္ဖို႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ႏွစ္စဥ္အလိုက္ထုတ္တဲ့ တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးၾကပါတယ္။
ႏွလံုးေရာဂါ ရင္ၾကပ္ေရာဂါမ်ိဳး တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႕ အႏၱရာယ္ရိွတဲ့ ေရာဂါသည္ေတြအဖို႕ေတာ့ ႏွာေခါင္းကေန ရႈသြင္းတဲ့ ကာကြယ္ေဆးမ်ိဳးလည္း သံုးၾကပါတယ္။
အခု ထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့ H1N1 ၀က္တုပ္ေကြး ကာကြယ္ေဆးကို တုပ္ေကြးရာသီအမီွ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ထုတ္လုပ္လိုက္ရတာမို႕၊ စိတ္ခ်ရပါ့မလားလို႕ စိုးရိမ္သူအခ်ိဳ႕လည္း ရိွေနပါတယ္။ အခု ေဆးထဲမွာ တာရွည္ခံမယ့္ပစၥည္းမ်ိဳးေတြ ထည့္သြင္းထားေတာ့ - ဒီကေန အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အျဖစ္မ်ားတဲ့ autism လို႕ ေရာဂါမ်ိဳး ကေလးေတြမွာ ျဖစ္လာမွာ မိဘေတြက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။
CDC အေမရိကန္ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးဌာနက Dr.Anne Shuchat ကေတာ့ ဒီ ေရာဂါပိုး ကာကြယ္ေဆးဟာ စိတ္ခ်ရပါတယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။
"ဒီ ကာကြယ္ေဆး စမ္းသပ္မႈပိုင္းမွာေရာ ထုတ္လုပ္မႈပိုင္းမွာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ေစေရးအတြက္ဆိုတာ ဦးစားေပးၿပီး၊ က်မတို႕အေနနဲ႕ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႕ စရိတ္စက ေခြ်ေခၽြတာတာ လုပ္ခဲ့တာမ်ိဳး မရိွပါဘူး။"
ဒီ ကာကြယ္ေဆးေတြဟာ H1N1 ၀က္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကာကြယ္ေရးအတြက္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္လို႕ လူထုက်န္းမာေရးတာ၀န္ရိွသူေတြေရာ ဆရာ၀န္ေတြပါ အမ်ားျပည္သူကို စည္းရံုးေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။
Dr.Peter Holbrook ဟာ ၀ါရွင္တန္ဒီစီက ကေလးေဆးရံုႀကီးကပါ။ လူေတြဟာ တုပ္ေကြးကို သာမန္အေအးမိ ေရာဂါလိုမ်ိဳး အထင္မွားေနၾကတယ္လို႕ သူက ေျပာပါတယ္။
"ဒီ ကာကြယ္ေဆးနဲ႕ ေရာဂါအေၾကာင္းကို အေသအခ်ာ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ နားလည္တတ္ဖို႕ အရမ္း အေရးႀကီးပါတယ္။"
"ဒီေရာဂါက မျပင္းထန္ဘူးဆိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကူးစက္ပ်ံႏွံ ထိခိုက္မႈေတြက အထင္အရွားရိွေနပါတယ္။"
အျပင္းအထန္ ေရာဂါမရတဲ့သူေတြမွာေတာင္ အသဲအသန္ဖ်ားနာတာေတြ ျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္၊ ေရာဂါျပင္းထန္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အလွ်င္အျမန္ ပိုမိုးဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႕ Dr.Holbrook က ေျပာပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အကယ္လို႕မ်ား ေရာဂါပ်ံႏွံမႈေတြ အႀကီးအက်ယ္ျဖစ္လာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ဒီအေျခအေနကို ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႕ ေဆးရံု ေဆးခန္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဆရာ၀န္ေတြ သူနာျပဳေတြ အလံုအေလာက္ရိွပါ့မလားဆိုတာကို ဆရာ၀န္ေတြ စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။ အသဲအသန္ျဖစ္ေနတဲ့ အတြင္းလူနာအျဖစ္ျပဳစုကုသရမယ့္ လူနာေတြကို ဘယ္ေနရာေတြ သြားထားရမလဲဆိုတာကို Emory ေဆးတကၠသိုလ္က Dr.Arthur Kellermann က စိုးရိမ္ပူပင္ေနပါတယ္။
" လာတဲ့ လူနာေတြထဲက ဘယ္လူလူနာမ်ိဳးကို အတြင္းလူနာအျဖစ္ထားရမယ္ဆိုတဲ့ ခက္ခက္ခဲခဲ ဆံုးျဖတ္ရမယ့္ ျဖစ္လာႏိုင္ေခ် အေျခအေနအတြက္ က်ေနာ္တို႕ရဲ႕ အေရးေပၚဌာနေတြ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈစနစ္ေတြကို ျပင္ဆင္ထားဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။ "
H1N1 တုပ္ေကြးပိုး ပ်ံႏွံမႈဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လတုန္းက အေျခအေနမ်ိဳး ျပန္ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေရာဂါဟာ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ရက္သတင္းပတ္ခုႏွစ္ပတ္အတြင္း အဆိုးဆံုးအေျခအေနကို ေရာက္ၿပီး၊ ျပန္က်သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေနအတိုင္း ဆိုရင္ေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အဆိုးဆံုးအေျခအေနေရာက္ဖို႕နီးေနၿပီလို႕ Dr.Holbrook က ေျပာပါတယ္။
" ဒါေပမယ့္လည္း ဒီခန္႕မွန္းခ်က္ဆိုတာ အခု ေဆာင္းတြင္းမွာ H1N1 တုပ္ေကြးပိုး ဒုတိယလိႈင္းအဆင့္ ပ်ံႏွံလာႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ နားလည္ထားမႈသက္သက္ပါပဲ။"
ဒါေပမယ့္လည္း ေဆးပညာရွင္ေတြ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ တညီတည္း လက္ခံထားခ်က္ကေတာ့ အခု Novel Flu ဗိုင္းရပ္ကို ဘယ္လိုမွ ႀကိဳတင္ခန္႕မွန္းတြက္ခ်က္လို႕မရႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ဒါ့အျပင္ စိုးရိမ္ေနၾကတာကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအပါအ၀င္ ကမၻာေနရာအႏွံမွာ H1N1 ဗိုင္းရပ္ကာကြယ္ေဆး အလံုအေလာက္မရိွထားတဲ့ ျပႆနာပါ။
ႏိုင္ငံအရပ္ရပ္က လႈဒါန္းေပးတဲ့ ဒီ ကာကြယ္ေဆးေတြကို ဖံြၿဖိဳးဆဲတတိယႏိုင္ငံေတြကိုေတာ့ လာမယ့္ ရက္သတင္းပတ္အတြင္းမွာ ေရာက္ရိွသင့္တယ္လို႕ WHO ကမၻာက်န္းမာေရးအဖဲြ႕ႀကီးက ေျပာဆိုေနပါတယ္။