သိထားသင့္တဲ့ စင္ကာပူ (၅)

သိထားသင့္တဲ့ စင္ကာပူ (၅)

ဧျပီလထုတ္ သံလြင္အိပ္မက္မွာ “သိထားသင့္တဲ့ စင္ကာပူ (၄)” ကို အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ဖတ္မိၾကတဲ့ စာဖတ္သူေတြဆီက ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္းေတြ လက္ခံရရိွခဲ့သလို ထပ္သိခ်င္ေသးတယ္၊ မျပည့္စံုဘူးေနာ္ ဆိုတာမ်ဳိးေတြလည္း ရရိွခဲ့ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးေရးျပီးကတည္းကလည္း ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္က တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ ပိုျပီးျပည့္စံုသင့္တယ္လို႔ ယူဆထားတာေတြရိွလို႔ ဒီတပတ္မွာ “သိထားသင့္တဲ့ စင္ကာပူ (၅)” ကို အပိုင္း(၄) ရဲ႕ အဆက္သေဘာမ်ဳိး ျဖည့္စြက္ေရးသားလိုက္ပါတယ္။ ဒီအပိုင္း (၅) မွာေတာ့ အလုပ္ရွာတဲ့ လူေတြအတြက္ အင္တာဗ်ဴးကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ျဖတ္သန္းျပီးတဲ့အခါ Pass ေတြေလွ်ာက္တာ၊ ကဒ္ျပားသြားထုတ္တာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေလးေတြ ျဖည့္စြက္ေရးသားလိုက္ ပါတယ္။

အလုပ္ရွင္နဲ႔ လစာ၊ ခံစားခြင့္ စတာေတြ ညွိႏႈိင္းျပီးလို႔ အဆင္ေျပတယ္ဆိုရင္ ကုမၸဏီက အလုပ္သမားကိုယ္စား Pass တစ္ခုခု ေလွ်ာက္ေပးရပါတယ္။ (Pass အမ်ဳိးအစားေတြကို “သိထားသင့္တဲ့ စင္ကာပူ (၄)” မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္) ဥပမာ အေနနဲ႔ ျမန္မာအမ်ားစု ေလွ်ာက္ခြင့္ရၾကတဲ့ S.Pass နဲ႔ ရွင္းျပသြားပါမယ္။ ဒီေန႔အခ်ိန္မွာေတာ့ S.Pass ၊ WP ၊ EP ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အင္တာနက္ကေန ေလွ်ာက္လို႔ရေနပါျပီ။ အဲဒီ Pass ေတြကို EP Online လို႔ေခၚတဲ့ အစိုးရရဲ႕ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာကေန ကုမၸဏီက ေလွ်ာက္ေပးရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြကေတာ့ အင္တာနက္ကို မသံုးခ်င္ၾကဘဲ ရိုးရိုးပဲ စာရြက္နဲ႔ တင္ခ်င္ၾကတယ္ဆိုရင္လည္း ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အင္တာနက္က တင္ရင္ အမ်ားဆံုး ကိုးရက္ပဲ ၾကာတဲ့အခ်ိန္မွာ စာရြက္နဲ႔တင္ရင္ ငါးပတ္အထိၾကာတတ္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ခြင့္ Pass ရႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးကေတာ့ အတူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီက လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖည့္သြင္းတဲ့ ေနရာမွာ အဓိကက်တာကေတာ့ အေျခခံလစာနဲ႔ ခန္႔ထားတဲ့ ရာထူးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လစာက အစိုးရ သတ္မွတ္ခ်က္ (ဥပမာ S.Pass ဆိုရင္ SGD1800 ႏွင့္အထက္) ထက္ နည္းေနမယ္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ရာထူး၊ ကုမၸဏီအေနအထားနဲ႔ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ မ်ားေနျပီဆိုရင္ Pass ရဖို႔က မေသခ်ာပါဘူး။ ခန္႔ထားတဲ့ ရာထူးကလည္း ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕ အလုပ္အကိုင္ေဟာင္းေတြ၊ ေနာက္ သူ႔ရဲ႕ ပညာအရည္အခ်င္းေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရိွေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။

Pass ေတြ တင္တဲ့အခါ လိုအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းစာရင္းကို စင္ကာပူ အလုပ္သမားဝန္ၾကီးဌာန အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမွာ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။ S.Pass တင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ S.Pass Form (ကုမၸဏီက ေပးပါမယ္) ၊ အလုပ္အေတြ႔အၾကံဳ၊ ပညာအရည္အခ်င္း ေအာင္လက္မွတ္ မိတၱဴ ၊ Passport မိတၱဴ ၊ ဓါတ္ပံု တစ္ပံုလိုပါတယ္။ S.Pass ေလွ်ာက္ထားခ်ိန္မွာ Passport သက္တမ္း အနည္းဆံုး ခုႏွစ္လကေန တစ္ႏွစ္ရိွသင့္လို႔ စင္ကာပူ မလာခင္ကတည္းက သက္တမ္းတိုးလာဖို႔ သတိေပးခ်င္ပါတယ္။ တကယ္လို႔ Pass တစ္ခုခု ေလွ်ာက္ထားခ်ိန္မွာ ရထားတဲ့ Social Visit Pass ကုန္သြားခဲ့ရင္လည္း Pass အေျခအေနကို ေစာင့္ေနတာျဖစ္လို႔ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ အလြယ္တကူပဲ သက္တမ္းတိုးလို႔ရပါတယ္။

တင္ထားတဲ့ Pass ကို အစိုးရက အတည္ျပဳလိုက္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကုမၸဏီကို In-Principle Approval (IPA) Letter လို႔ေခၚတဲ့ အေၾကာင္းၾကားစာ ပို႔ေပးပါတယ္။ ကဒ္ျပားထုတ္ယူဖို႔အတြက္ကို အဲဒီစာအျပင္ Passport ၊ ေဆးစစ္ခ်က္ နဲ႔ ကုမၸဏီက ဝယ္ေပးတဲ့ က်န္းမာေရး အာမခံမိတၱဴတို႔ ယူသြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ စင္ကာပူမွာ အလုပ္လုပ္လိုသူေတြ အေနနဲ႔ HIV/AIDS, TB, B ပိုးတို႔ကို အဓိက စစ္ရပါတယ္။ တစံုတရာ အားနည္းခ်က္ရိွေနရင္ေတာ့ အဆင္မေျပႏိုင္ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ေတြက ရန္ကုန္က ေဆးစစ္လာတယ္ဆိုေပမယ့္ ဒီမွာ Pass ေလွ်ာက္တဲ့အခါ စင္ကာပူဆရာဝန္ေတြရဲ႕ ေဆးစစ္ခ်က္အေျဖကို ေတာင္းခံေလ့ရိွပါတယ္။

ျပီးခဲ့တဲ့ အပိုင္း (၄) မွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလိုပဲ အင္တာဗ်ဴး အတြင္းမွာ အလုပ္ကိစၥေတြ ညွိႏႈိင္းၾကတဲ့အခါ စာခ်ဳပ္ကိစၥကိုလည္း ေဆြးေႏြးၾကရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ စာခ်ဳပ္နဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး အနည္းငယ္ ရွင္းျပလိုပါတယ္။ ကုမၸဏီတခ်ဳိ႕ကေတာ့ သာမန္ Employment Letter လို႔ေခၚတဲ့ အလုပ္ခန္႔စာကိုပဲ ေပးပါတယ္။ အဲဒီစာထဲမွာ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္အေနအထား၊ လစာနဲ႔ ခံစားခြင့္ စတာေတြကို တရားဝင္သေဘာမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြကေတာ့ Employment Letter အစား စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ေစပါတယ္။ ဥပမာ - S.Pass ေလွ်ာက္ေပးမယ္၊ ၂ ႏွစ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ရမယ္္ဆိုတာမ်ဳိး ညွိႏႈိင္းတတ္ၾကပါတယ္။ စာခ်ဳပ္ထဲမွာေတာ့ ကုမၸဏီက ေလွ်ာက္ေပးတဲ့ Pass ( ဥပမာ S.Pass) ကဒ္ျပားရတဲ့ေန႔က စျပီး ဒီစာခ်ဳပ္ဟာ အသက္ဝင္တယ္ဆိုတာမ်ဳိး ေဖာ္ျပေလ့ရိွျပီး Employment Letter မွာပါတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ၊ ေဆးခြင့္နဲ႔ လုပ္သက္ခြင့္ အေရအတြက္၊ ဘယ္လိုအျပစ္မ်ဳိးဟာ ဘယ္လို အေရးယူခံရႏိုင္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးေတြ ပါဝင္ေလ့ရိွပါတယ္။ စာခ်ဳပ္မွာ အဓိကပါတာကေတာ့ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ေတြနဲ႔အတူ ဒီကုမၸဏီမွာ (ဥပမာ)၂ ႏွစ္လုပ္ေပးဖို႔ သေဘာတူပါတယ္ဆိုတဲ့ ဝန္ခံခ်က္ပါပဲ။ အေရးၾကီးတာက ဒီ ၂ ႏွစ္မတိုင္ခင္ အလုပ္က ထြက္ခ်င္ရင္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာပါပဲ။ တခ်ဳိ႕စာခ်ဳပ္ေတြမွာ ၂ ႏွစ္မတိုင္ခင္ အလုပ္ထြက္ခ်င္ရင္ ၂ လၾကိဳ ေျပာပါဆိုတာမ်ဳိး၊ ၃ လၾကိဳ ေျပာပါဆိုတာမ်ဳိးပါပါတယ္။ ဒါက တရားဝင္ျဖစ္လို႔ ျပႆနာမရိွပါဘူး။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ၂ ႏွစ္မတိုင္ခင္ အလုပ္သမားက ထြက္သည္ျဖစ္ေစ၊ အလုပ္ရွင္က ထုတ္သည္ျဖစ္ေစ လစာရဲ႕ ဘယ္ႏွစ္ဆ ေပးေလ်ာ္ရမည္ဆိုတဲ့ အပိုဒ္ပါတတ္ပါတယ္။ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး မထင္ပါနဲ႔။ ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီလိုစာခ်ဳပ္မ်ဳိးနဲ႔ အလုပ္လုပ္ခဲ့ရတာပါ။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ အလုပ္သမားကို ျခိမ္းေျခာက္တာသာျဖစ္ျပီး စင္ကာပူ ဥပေဒမွာ တရားဝင္ေဖာ္ျပထားျခင္းမရိွပါဘူး

။ စင္ကာပူ အလုပ္သမားဝန္ၾကီးဌာနရဲ႕ အေမးအေျဖက႑တစ္ခုမွာ အဲဒီလို ေငြေပးေလ်ာ္ေစျခင္းမ်ဳိးဟာ စာခ်ဳပ္မွာပါသည့္တိုင္ေအာင္ ေကာက္ခံခြင့္မရိွဆိုတာမ်ဳိး ေျဖထားပါတယ္။ စာခ်ဳပ္နဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္သမားတိုင္းဟာ အလုပ္ထြက္ခ်င္တဲ့အခါ အစိုးရ သို႔မဟုတ္ ကုမၸဏီက ခ်မွတ္ထားတဲ့ ၾကိဳတင္အသိေပးကာလ (Notice Period) ကို အတိအက် လိုက္နာရင္ ထြက္ခြင့္ရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီအေျဖေလးကို ဖတ္မိမွပဲ ကၽြန္ေတာ္လည္း သက္ျပင္းခ်ႏိုင္ခဲ့တာပါ။
ေနာက္ထပ္ စာခ်ဳပ္တစ္မ်ဳိးကေတာ့ အျမဲတမ္းေနထိုင္ခြင့္ (Permanent Resident - PR) ေလွ်ာက္တဲ့ အခါမွာ ၾကံဳရတတ္ပါတယ္။ ျမန္မာအမ်ားစုက စင္ကာပူမွာ အေျခခ်ႏို္င္ဖို႔အတြက္ PR ကို လူတိုင္းနီးပါး ေလွ်ာက္ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကုမၸဏီေတြက PR ကို လုိလိုခ်င္ခ်င္ ေလွ်ာက္ခြင့္ျပဳေပမယ့္ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ PR ကို စာခ်ဳပ္မေစ့ခင္ မေလွ်ာက္ရဘူးဆိုတာမ်ဳိးနဲ႔ တားျမစ္တတ္ပါတယ္။ စာခ်ဳပ္ေစ့ျပန္ေတာ့လည္း ေနာက္ထပ္ စာခ်ဳပ္အသစ္ခ်ဳပ္မွဆိုျပီး ညစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ျပီးေတာ့လည္း စင္ကာပူက အင္တာနက္ဖိုရမ္ေတြမွာ အက်ယ္တ၀င့္ ေဆြးေႏြးၾကေလ့ရိွပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ကုမၸဏီေတြက နည္းတစ္မ်ဳိးနဲ႔ အၾကပ္ကိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ PR ေလွ်ာက္ထားျခင္းဟာ စင္ကာပူမွာ အလုပ္လုပ္ျပီး ေနထိုင္ေနျခင္းရဲ႕ အက်ဳိးဆက္အေနနဲ႔ ရတဲ့ ကိုယ္ပိုင္ရပိုင္ခြင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြက ေလွ်ာက္ေတာ့၊ မေလွ်ာက္နဲ႔ဦးဆိုျပီး စြက္ဖက္ပိုင္ခြင့္မရိွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အလုပ္ျပဳတ္မွာစိုးတဲ့အတြက္ အမ်ားစုကေတာ့ မဆန္႔က်င္ဘဲ ေလွ်ာက္ခြင့္ရလာမယ့္ အခ်ိန္ကို စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ ေစာင့္ေလ့ရိွပါတယ္။ PR တင္တဲ့အခါမွာ အလုပ္လုပ္ေနေၾကာင္း ကုမၸဏီက ေထာက္ခံစာတစ္ေစာင္ကို လက္မွတ္ထိုးေပးရတာရိွျပီး တခ်ဳိ႕ေတြက အဲဒီစာကို ကုမၸဏီက စပြန္ဆာေပးတယ္လို႔ အထင္မွားတတ္ၾကပါတယ္။ အမွန္က ေထာက္ခံစာသက္သက္သာျဖစ္ျပီး စပြန္ဆာ သေဘာမသက္ေရာက္ေၾကာင္း PR တင္ရင္ ျဖည့္ရတဲ့ စာရြက္ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
Pass ေတြနဲ႔ တဆက္တည္း ေျပာျပခ်င္တာကေတာ့ ျမန္မာသံရံုးမွာ အခြန္ေဆာင္ရတဲ့ အေၾကာင္းေလးပါပဲ။ အခြန္ေဆာင္ရတဲ့ အခက္အခဲေတြကို အျခားဘေလာ့ေတြနဲ႔ စာေစာင္ေတြမွာ ေဖာ္ျပေလ့ရိွလို႔ အေသးစိတ္ မေရးေတာ့ပါဘူး။ အခြန္ေဆာင္ရတဲ့ ႏႈန္းေလးေတြကိုပဲ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ အခြန္ကို ဝင္ေငြရဲ႕ ၁၀% ေဆာင္ရပါတယ္။ အဲဒီမွာ အခြန္ေဆာင္တဲ့လူေတြက လစာကို နည္းႏိုင္သမွ် နည္းနည္းပဲျပၾကလို႔ ဥာဏ္ေကာင္းတဲ့ သံရံုးအရာရိွေတြက အခြန္ႏႈန္းေတြကို ျပင္လိုက္ပါတယ္။ Work Permit နဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနသူဆိုရင္ တစ္လကို စင္ကာပူေဒၚလာ ၄၀ ၊ S.Pass ဆိုရင္ ၇၀ - ၈၀ ေလာက္ ၊ EP ဆိုရင္ ၁၀၀ ကေန ၁၂၀ ေလာက္ ေဆာင္ၾကရပါတယ္။ PR ရျပီးသားေတြကေတာ့ လစဥ္ဝင္ေငြရဲ႕ ၁၀% ကိုေဆာင္ၾကရပါတယ္။ PR ေတြနဲ႔ အျခား Pass ကိုင္ေဆာင္သူေတြထဲက လစာမ်ားသူေတြဟာ စင္ကာပူအစိုးရကိုလည္း အခြန္ေဆာင္ၾကရေသးလို႔ အခြန္ ၂ ထပ္ေဆာင္ၾကရပါတယ္။ အဲဒီလို အခြန္ ၂ ထပ္ေဆာင္ရျခင္း (Double Taxation) ကို ရပ္ဆိုင္းေပးဖို႔ ႏိႈးေဆာ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အဖြဲ႔ေတြလည္းရိွလို႔ ေအာင္ျမင္သြားရင္ေတာ့ မေဆာင္ရေလာက္ေတာ့ပါဘူး။ ျမန္မာသံရံုးဟာ ဘာမဆို စနစ္တက် လုပ္တတ္တဲ့ စင္ကာပူမွာ ရိွေနသည့္တိုင္ေအာင္ ျမန္မာျပည္က အစိုးရရံုးေတြကိုသြားရင္ ၾကံဳေတြ႔ရတတ္တဲ့ အခက္အခဲမ်ဳိးေတြ၊ နားလည္မႈဆိုတာေတြ၊ အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး ေစာင့္ဆိုင္းတန္းစီရတာမ်ဳိးေတြကို မေပ်ာက္မပ်က္ သယ္ေဆာင္ထိမ္းသိမ္းထားတဲ့ အလြမ္းေျပေနရာေလးတစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲပဲဆိုတာကို တင္ျပရင္း ဒီတစ္ပတ္အတြက္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။

www.thanlwin.com မွကူးယူတင္ၿပပါသည္။